Пэк ЧУХЁН, Оңтүстік Корея Республикасының Төтенше және өкі...

 작성자 : admin

작성일 : 2019-10-27     조회 : 213  

– Әлемде жедел дамып келе жат­қан Оң­түстік Корея Респу­бл­и­касының қа­зақс­тан­­­дықтар үшін орны бөлек. Осы орайда сіздерді жаңа президенттеріңізбен, әсіресе, қоғамда орны бөлек әйел адам­ның ел басқаруды өз қолына алуымен құт­тық­тағы­мыз келе­ді. Мемлекеттің жа­ңа басшысы корея­лық­тарды бақытты өмір сүруге, жа­һан­­дану дәуірінде өз орны бар респу­бли­каны од­ан әрі өркен­детеріне кәміл сен­е­­міз. Сіздің ой­ың­­ы­з­ша, Оңтүстік Кор­­ея Респу­бли­касы мен Қа­за­­қ­­станның ара­сын­да­ғы жа­ра­сымды байланыстар алдағы уа­қыт­та қалай дамиды?

– Рақмет..... Сонау 1992 жылы екі ел арасында дипломатиялық қа­рым-қатынас орнағалы бері, 20 жыл бойы саясат, эко­но­­­мика, қоғам, мәд­е­ниет және басқа да әсалалар үз­діксіз дамып келе жатыр. Осы­лайша екі ел арасындағы қарым-қатынас 2009 жылдан бері стратегиялық қарым-қатынас болып жаң­ғыр­тылды.

Болашақта Қазақстанның эконо­ми­калық орталыққа айналуы жолын­да Ко­рея өзін ең жақын серіктесі болуын ұсын­ады. Корея үкіметі және кәсіпкерлері қазақ­с­тандық серіктестерімен әрі қарай тағы 20 жыл бірлесе жоспарлар құрып, нақ­ты  жұмыс жасауды көздеп отыр. «Сені­мді барлығынан да маңызды» деп есептейтін Корея кәсіпкерлері қазақ­с­тандық әріптестерімен ғылы­ми-зерт­теу­лер жүргізе отырып әрі жергілікті жұмыс күшін тартуда белсенді жәрдем көрсетіп,  ең сенімді серіктеске айналары сөзсіз.

– Қазақстан мен Корея арасын¬дағы дипломатиялық байланыс 1992 жылдың қаңтарында орнағаны белгілі. Содан бері байқағанымыз – Ко­ре­я­да екі мың жыл бұ­рын билік құрған Когуре әулетінің бай­ра­ғын­дағыдай Қазақстан жалауында күн мен самұрық құсы бейнеленген екен. Бұл да ара­мыз­дағы ұқсастықтарды байқататын се­кіл­ді. Бұған не айтар едіңіз?

– 3-4 мың жыл бұрын кәрістердің ата-бабаларының кейбірі Алтай өлкесінде тұр­ған деген дерек көп­те­ген тарихшыларды таң­ғалдырарлық жайт. Білуімше, Қазақ­с­тан мен Корея­ның тарихи байланысын дә­лел­деген тарихшылардың жазбалары және Қазақстанның оңтүстік-шығыс өңірін­де табылған жартастағы жаз­у­лар мен атамұраларды зерттеу жұ­мыс­тары жал­ғасып келеді.

Екі ұлт арасында лингвистикалық ұқсас­­тықпен қатар, рухани  әрі мәд­е­­ниет жағы­нан жақындық бай­қа­ла­ды. Бұл тари­хи ұқсастықпен бай­ла­ныс­ты деп ойлай­мын.

Тарихи және мәдени ұқсастықтар екі ұлт­тың бірін-бірі түсінуі мен елдің ара­сын­­­дағы ынтымақтастықты жан-жақты ұл­ғайтуға әсерін тиг­і­зеді.

– Сізбен саясаттан гөрі, рухани құн­ды­лық­т­арымыз туралы әңгі­мелескіміз келеді. Қазақтар Корея теле­хикаяларын жиі көреді және екі ұлттың арасындағы ұқсас­тық­тарға тамсанады. Әсіресе, анайы көріністері жоқ киноларға тәнтіміз. Шын мәнінде, корейлік ата-аналар ұл-қызын тәрбиелі етіп өсіруге қан­шалықты күш салады, көпбалалы болу­ға мемлекет тарапынан қан­ша­лық­ты көңіл бөлі­ніп, қандай жәр­дем көрсетіледі?

– Кореяда ата-ананың балаға білім беру ынтасы жоғары екені дүниежүзіне бел­гілі десек те болады. Баланың білім ал­уы мен үй іші тату­лығы кәрістердің өмірін­дегі ең маңызды құндылықтардың бі­рі бол­ып есептеледі.

Бірақ баланың біліміне тым жо­ғары назар аудару салдарынан, мек­теп уақы­ты­нан тыс қажет ететін қосымша дәрістер ақы­сының ата-анаға түсіретін салмағы артып, оның арты ата–ана мен балаға бірдей қиын­дық тудыруда. Осындай және тағы да басқа мәселелер қазіргі таңда Ко­рея­да бала туу көрсеткішінің өте төмен деңгейге түсуіне себеп болуда.

Сондықтан Корея үкіметі бала туу көрсеткішін арттыру саясатын жүр­гізіп жатыр. Екі баладан астам отбасылар үшін балаларды бағып-күтуге және тәрбиелеуге көмек көр­сетілу, төленетін салық мөл­ше­рін азайту секілді қоғамдық қолдау көр­се­­тілуде.

– Қазақтар мен корейлердің мәдениеті ұқсас дейді. Корей тілі де қазақ тілі секілді мор­­фологиялық құрылысына қарай агглю­ти­­натив­тік тілдердің тобына жатады екен. Сон­дықтан тілдерінде де, түсінік­терінде де ұқсастық бар. Корейлер жеті-сегіз атаға дейін қыз алыс­пай­ды екен. Қазақтар жеті атаға дейін. Сіз байқаған басқа да ерек­шелік­тер бар ма?

– Біздің халықтарымыздың үй іші және туыстық қатынасты маңыз­ды деп санауы, үлкенге құрмет және өмір­ге сүйіс­пеншілік сезімі де өте ұқсас.

Екі ұлттың жанұяны қаншалықты маңызды санаса, соншалықты сырт­тан келген қонаққа үй иесінің қонақ­жайлылық мәдениеті де ұқсас.

Қазақ халқында «Үйге келген қонақ – үйге бақыт пен байлық әкелетін Құдайдың батасы» деп есеп­­­тейтінін біле­тін­мін. Корея хал­қының дәстүрі бойынша да қонаққа жоғары сый-құрмет көрсе­ті­ле­ді.

Баланың білім алуына ерекше көңіл бөлу екі елге тән қасиет деп ойлаймын. Кореяда «Баланың білімі үшін ата-анасы бар жерін және малын аямас» дегендей, қазақ хал­қында да осыған ұқсас мақал бар деп естігенмін.

– Корея халқы әлемдік жаһан­данудан зардап шегіп отырған жоқ па, ұлттық құндылықтарды қорғау бағы­тында қандай шаралар қабыл­данып жатыр?

– Корея Республикасы ашық болудың және ырықтандырудың арқасында көп нәрсеге қол жеткізді. Әрине, дайындығы жеткіліксіз жағ­дай­да ашық ел болу және ырық­тан­дыру саясаты ел экономикасын дағдарысқа ұшыратуы әбден мүмкін. Қалайда Корея Республикасының тари­хын шо­­лып қарасақ, белсенді ашық сая­сат жүргізілген уақыт ел ырыс-бере­кесі нағыз гүлденген кезең бо­лып келді.

Барлық елдер жаһанданудың артық­шылықтарын пайдалану үшін алдын-ала жете дайындық пен бір­лесе дағдарысты мүмкіндік ретінде қолдана білетін ерлік пен даналықты қажет етеді деп ойлай­мын.

– Елші мырза, сіздің елде мем­лекеттік тіл қаншалықты маң­ыз­ды және оны өзге­лер­дің міндетті түрде білуі маңызды ма? Келе­­шекте қазақ­ша үйреніп кету жос­па­рыңызда бар ма?

– Кореяның мемлекеттік тілі «хан­гыль» кәріс халқының этни­ка­лық және мә­д­ени ерекшелігін қам­тып көрсетеді. Тілімізді кейінгі ұр­пақ­қа жеткізіп дамыту – басты парызымыз. Сондықтан Корея және кәріс этносы жөнінде терең білудің жолы – кәріс тілін меңгеру.

Мен де сол секілді Қазақстан жә­не қазақ халқын терең ұғыну үшін әрі жақын досына айналу үшін қазақ тілін оқып жүрмін. Дегенмен, жаңа тілді тым кеш бас­тап меңгеру оңай іс емес (күлді).

– Дипломат ретінде Корея мемлекетінің мүддесін қалай қор­ғап жүрсіз? Корей дип­ломат­та­рының басты қасиеттері қандай?

– Басқа елдердің дипломаттары секі­л­ді Кореяның дипломаттары еліміз­дің мүд­десін қорғауға бар кү­шін салады. Әсіре­се, Корея меке­мелері қазақстандық серік­тес­тері­мен бірлесе ірі ауқымды эк­о­­­­­­­­­но­­­­м­и­­калық жобаларды іске асы­ру бары­сында виза, жұмысқа рұқсат алу, кедендік рәсім­деу және басқа да мәселелерді жеңіл­дету мақсатында жауапты ұйым­дар­мен ынты­мақ­тас­тық­ты нығайтуда. Осын­дай мәсе­лелерді шешуде Корея ел­шілі­гі екі елге де көмегі тиетін жол­дарды із­деу­де үлесін қосып жатыр.

Корея дипломаттарының басты ерек­шелігі – қандай да іс болмасын белсенді атсалысуы.

– Қазақстан мен Корей елінің қарым-қатынасына жиырма жыл толды. Екі ел – стра­тегиялық серік­тес­тер. Ендігі алдағы бес жылда ко­рей мен қазақ қарым-қаты­насы қай бағытта дамуы мүмкін? Қазір қан­­­д­ай мәдени, ғылыми және эко­но­м­и­калық бай­ланыстар орнап жатыр?

– Әрине саясат, экономика, қоғам және мәдениет әрбір саладағы бай­ла­ныстар терең дамытылады. Соның ішінде Қазақстан Үкіметі белсенді іске асырып жатқан өнер­кәсіптікті әртараптандыру және тех­но­логия енгізу қажеттіліктерді қана­ғаттандыру үшін жоғары тех­нология және ғылым саласында ын­ты­мақ­тастық нығая түседі деп сен­е­мін.

Медициналық туризм, меди­ци­налық технология алмасу бағ­дар­ла­ма­лары да белсенді іске асары дау­сыз. Қазақстандық емделушілер Ко­реяда медициналық қызметті толық және қолайлы пайдалануға жағдайлар жасалынып жатыр. Бұған қоса қазақстандық дәрігерлер ко­реяның меди­циналық құралдарын пай­далануды жетік меңгеріп, қазақ­стандық ауруханаларды жақсар­туға көмегін тигізеді деп ойлай­мын.

Мәдениет саласына тоқталатын бол­сақ, екі ел өз мәдениетін таны­с­тыратын түр­лі шаралар өткізіп, екі елдің ұйымдары да бірлесіп бас­қар­ған түрлі істерді жүзеге асыра оты­рып екі жақты мәдени алмасуды дамы­тып келеді.

Өткен жылы Корея мен Қазақстан арасындағы достық қатынастың 20 жыл­ды­ғын атап өту қарсаңында Астана және Сеул арасында ұйым­дас­тырылған мәдени сапарлар ая­сын­да дарынды артистер өнерін көр­сетті.

Бұдан басқа да басты ұйымдар бірлесіп ұйымдастырған музыка кеші, үздік сурет көрмесі және екі жақтың мәдениеті мен өнерімен танысулар өткізіліп жатыр.

– Корей еліндегі ипотека туралы айтып өтсеңіз. Сіздерде көпбалалы адамдарға әрі жас отбасыларға жә­не жастарға тұрғын үй алуға жеңіл­дік беріле ме?

– Кореяда жасы 20-дан асқан бас­­па­на­сыз немесе бір ғана бас­па­насы бар азаматтар тұрғын үйдің 70% дейін құрай­тын 10 жылдан астам мерзімге тұрғын үй несиесін алуына болады. Несие өтеу мерзімін 10-20 жылға дейін белгілеуге болады және мерзімнің толық аяқталуына дейін тұрақты пайыз сақталады. Несиенің ең жоғарғы сомасы 200 млн вон (180 000 доллар). Оған қоса 3 баладан асатын отбасылар үшін жеңілдіктер беріледі.

– Корей банктерінің несиелік мөлшері қандай? Қазір Алматыда Шин­­хан және Ури, Кукмин деген корей банктері жұмыс жа­сауда. Олар неге Астанада офистерін аш­пайды? Қазақстандағы корей банк­тері Қазақ­станның шағын және орта бизнесін дамы­туға үлес қосады деп ойлайсыз ба?

Корея банктері өз қызметін 2008 жыл­ғы әлемдік дағдарыстан кейін біртіндеп бас­тады. Клиенттердің басым бөлігі Ал­ма­ты қаласында шо­ғыр­лануына бай­ла­ныс­ты Корея бан­к­тері де осы шаһарда орналасқан. Алайда, соңғы кездерде бірнеше кореялық ірі компаниялар Астанада өз офистерін ашуына байланыс­ты көп ұзамай жаңа астанада да Корея банктерінің ашылуын күтуге бола­ды.

Қаржыландыру өнеркәсіптің гүл­денуі үшін аса маңызды. Осы орайда Корея банктері шағын кәсіп­орын­дардың дам­уына зор үлесін қосады деп ойлаймын.

– Қазақстанда Оңтүстік Корея­ның әлемге танымал компа­ния­лары жұ­мыс жа­сау­да. Былтыр корей инвес­­тициясы бірінші орында бол­ды. Алдағы уақытта Кореяның қан­дай жаңа компаниялары Қазақстан­да бизнес жасауды ойлап жүр?

– Ол рас. Samsung, Hyundai, LG, POSCO, KIA секілді Кореяның ірі жә­не шағын кәсіпорындардың ша­мамен 200-і Қазақстан нарығына шық­ты.

Болашақта Қазақстан Үкіметі іске асырып жатқан Business Road­map – 2020, 2017 жылы Астанада өтетін EXPO-мен байла­нысты ICT, Hi-Tech-ке қатысты кәсіпорындар ғана емес, сонымен қатар қаржы, кеме құрылысы, қуат қорын пай­да­лану, интелектуалды энергетикалық жүйе (Smart Grid), күн сәулесі қуатын тиімді пайдалану мен жаңартылған энер­гия көздері­мен айналасатын кәсіп­­­­орын­дары ұлғаяды деп күтілу­де.

– Қазақстанда корей елінің кино­аларын жұрт жақсы көреді. Корей мәдениетін осы  кинолар мен сериалдарыңыз ТМД елдеріне кең таратты. Корей мәдениетінің былай жан жақты таралуы үкіметтің қол­дауымен іске асып отыр ма, әлде корей интелеген­ция­сының жұмысы ма?

– Білуімше, Қазақстанда Корея теле­хиқаялары мен фильмдері өте таны­мал. Корея мәдениетінің бүкіл әлемге танымал болуы Корея кәсіп­орындарының көбейіп, ғаламтордың дамуы­мен қатар жүзеге асты. Соны­мен қатар мәдени және рухани ұқ­сас­­тықтарымыз ерекше роль атқа­рып келеді деп ойлаймын.

Мәдениеттің ұлттар арасындағы дос­тық­ты нығайтуда, ел арасындағы қаты­насты дамытуда маңызы зор. Сол себепті Үкімет Корея мәдениетін таныстыру үшін екі жақты мәдени алмасуды қолдауға барын­ша күш салып жатыр.

– Корей елінің жастары патриот екенін білеміз. Қазіргі корей жас­тары неге көп қызығады? Оларды тех­нологиядан басқа салалар қы­зы­қ­тыра ма?

–  Қазіргі таңда Кореяның жас­өспірімдері түрлі салаларға қызы­ғушылық білдіріп жатыр. Теледидар, ғаламтор арқылы тек Корея емес әлемдік мәсе­ле­лерден жастай хабар­дар болатын олар саясат, экономика, қоғам, мәдениетке қатысты жан жақты мәліметтерге қол жеткізіп, өз пікірлерін белсенді білдіріп жатыр.

Жастар үшін туындап тұрған қиын мәселелердің бірі жұмысқа орналасу деп есептеймін. Бұл Корея­дағы басты қоғам­дық мәселенің бірі болғандықтан, жастар алғашқы қадамын жасағанда сәтсіздіктерге де ұшырайтыны болады. Қоғамдағы бәсекелестік артқан сайын, жақсы жерге жұмысқа тұру үшін жастар өз қабілеттерін одан әрі дамытуы қажет.

–  Өзіңіздің отбасыңыз туралы айта кетсеңіз. Сіздің хоббиіңіз не? Бәлкім Сіздің де ерекше талантыңыз бар шығар?

– Отбасымда жұбайым, ұлым және қызым бар. Жұбайым Sang-Myung жоғары оқу орнында орыс тілі факультетінде профессор. Қазір Еуразия университетінде кәріс тілін оқытады. Ұлым мен қызым биыл оқу бітіріп Корея компаниясында жұмыс жасап жатыр.

Өзім бос уақытымда гольф ойнау­ды, балет тамашалауды ұнатамын.

– Сұқбатыңызға рақмет

Төтенше және өкілетті елші  Пэк ЧУХЁН мырза 1957 жылы 8 мамырда дүниеге келген.

Білімі:

1984 жылы  Сеул Ұлттық университетін ағылшын филологиясы бойынша бітір­ген.

1989 жылы Тілдер қорғау инсти­ту­тында оқыған (Пентагон мектебі, АҚШ).§

1993 жылы  тарих ғылымдарының PhD бойынша Ресей ФедерацияСЫНдағы халықаралық§қатынастар дипломатиялық академиясына оқыған.

Мансабы:

1985 жылы мамырда Жоғары дип­ло­ма­­тиялық қызметке өту үшін емти­хан тап­сырған.

1985 жылы маусымДА Корей Респу­бли­касының Сыртқы істер министр­лігінде қызмет атқаруды бастаған.

1990 жылы  Ресей Федерациясындағы Корей Республикасының елшілігінде екінші хатшы.

1996 жылы – Экономикалық ынты­мақ­тастық және дамыту ұйымы, OECD, Франция.

1997 жылы – Экономикалық ынты­мақ­тастық және дамыту ұйымындағы Корей Республикасының тұрақты өкіл­ді­гін­де бірінші хатшысы.

1999 жылы – Кадрлық саясат жөнін­дегі басқарманың директоры (Корей Республикасының Сыртқы істер және сауда министрлігі).

2000 жылы Кадрлық басқару жөнін­дегі бөлімнің директоры (СІСМ).

2001 жылы – Шығыс Еуропа басқару жөнін­дегі бөлімінің директоры (Еуроп­а­лық істер бюросы, СІСМ).

2001 жылы шілдеДЕ – Ресей және ТМД елдері басқармасының директоры Еуропалық істер бюросы (СІСМ).

2002 жылы қаңтарДА – АҚШ-тағы Корей Республикасының бас консулы (Нью-Йорк, АҚШ).

2003 жылы желтоқсанда – Ресей Федерациясындағы Корей Республи­касының елшілігінде кеңесші.

2006 жылы қыркүйекте – СІСМ Протоколы бас директорының орын­ба­сары.

2007 жылы қаңтарда – Бас дирек­тордың орынбасары Еуропалық істер бюросы (СІСМ).

2008 жылы тамызда – Бас дирек­тордың орынбасары (Корей Респу­бли­ка­сының Премьер-министрінің Кеңсесі).

2010 жылы қаңтарда – Бас директор. Консулдық сұрақтар және шетелдегі кәрістер бюросы (СІСМ).

2012 жылы наурыз – Корей Рес­пу­б­ликасының Қазақстандағы Төтен­ше және өкілетті елшісі.

Үйленген, екі баласы бар.

 

Сұхбаттасқан Жолдасбек ДУАНАБАЙ,

Дастан АҚАШ